مدّتی قبل، یکی از دوستان با من تماس گرفت تا شگفتی‌اش از وجود اپلیکیشنی که می‌تواند از روی شماره تلفن شما، «نام دوست‌تان» را تشخیص دهد؛ به اشتراک بگذارد. نقل می‌کرد: با فردی تماس گرفته که آن فرد شماره‌اش را ذخیره نداشته و در مقابل چشم‌‌هایش سالمش، بر روی گوشی او نام «دوست آرمان حکمت» نقش بسته است. حال آنکه آرمان حکمت (نام فرضی)، دوست دوستم بوده است و جالب آنکه هیچ رابطه مشترکی بین آن سه نفر وجود نداشته است (دوست من، دوستش آرمان، آن فرد صاحب اپلیکیشن). ناغافل فرض بر آن کرده بود که اپلیکیشن مذکور، از روی شماره تلفن همراه شما، نام دوست‌تان را نشان می‌دهد! شگفتا!
با عنایت به اندک علم کدنویسی‌ام، نمی‌توانستم وجود چنین اپلیکیشنی را بپذیرم. دیتابیس مورد نیاز (که در آن نام دوست صاحب خط تلفن ثبت شده باشد) وجود خارجی ندارد و اصلاً امکان وقوع ندارد. خُب مدّتی قبل دیتابیس ایرانسل لو رفته بود و منطقی به نظر می‌رسید که نام صاحب خط قابل تشخیص باشد امّا چگونه دوست یک‌نفر را می‌شد تشخیص داد؟ مهّم‌ترین حماقت اینجانبان (که توقع نمی‌رفت) همینجا بود. استدلال جزء به کل بدون پشتیبانی از مشاهدات تکرارپذیر! اشکال در آن بود که ما چون مشاهده کرده بودیم (آن هم فقط یک مورد)، اپلیکیشن نام دوست صاحب خط را نمایش می‌دهد لذا تصور می‌کردیم کاربرد اصلی اپلیکیشن نیز بر همان اساس است.
در آن هنگام به ذهنم نرسیده بود که پاسخ معما در همان استدلال اشتباه است. فرض اوّلم بر آن بود که اپلیکیشن به دیتابیس مخابرات دسترسی دارد و بیشترین تماسی که با یک شماره تلفن همراه گرفته شده را ذخیره دارد لذا با استناد به آن، نام فردی که تماس‌های مکرر دارد را به عنوان دوست، ذکر می‌کند. هرچند این الگوریتم نتیجه قابل اعتمادی ندارد امّا تنها پاسخی بود که به ذهنم می‌رسید. با توجّه به آنکه آرمان حکمت با دوست من تماس‌های زیادی داشته، شماره او در صدر تماس‌های دریافتی و خروجی (دیتابیس شماره دوستم در مخابرات) قرار گرفته است لذا به عنوان دوست در نظر گرفته شده بود (می‌تواند تماس‌های مکرر یک خط، کاری یا خانوادگی باشد). البته من منکر وجود اپلیکیشن شدم و استدلال کرده بودم فردی که می‌گفت اپلیکیشن را دارد، در واقعیت از رابطه آرمان حکمت و دوست من خبر داشته است و دوستم را دست انداخته است.
از ماجرا مدّتی گذشت تا اینکه دیشب بار دیگر معمای آن روزها در ذهنم طغیان کرد. به جان بی‌جان اینترنت افتادم و بالاخره پاسخ را دریافتم. اشکال در استدلال اوّلیه و نتیجه‌گیری آن بود. اپلیکیشن نام دوست را تشخیص نمی‌داد بلکه فقط نامی را به نمایش می‌گذاشت که در دیتابیسش ذخیره شده بود که در کمال تعجب در آن مورد «دوست آرمان حکمت» را نمایان کرده بود. آن نام می‌توانست «آرمان جون» یا «آقای حکمت» یا «آرمان، پسر عمه» باشد! امّا چگونه؟
برای مثال دو اپلیکیشن book number و truecaller همان کار را انجام می‌دهد. شیوه کار این دو اپلیکیشن چنین است که وقتی شما آن را بر روی دستگاه تلفن همراه خود نصب می‌کنید، تمام مخاطبین ذخیره شده در دستگاه‌تان برای دیتابیس اَپ ارسال و ذخیره می‌گردد. حال تصور کنید چند میلیون نفر آن را نصب کرده‌اند و هر کدام چه تعداد شماره تلفن را ذخیره داشته‌اند. نکته اصلی آن است که قرار نیست حتماً نام و نام خانوادگی افراد در این اپلیکیشن‌ها ذخیره شده باشد بلکه نامی ذخیره میشود که در لیست مخاطبین شما است و کسانی که اپلیکیشن را قبلاً نصب کرده‌اند. محتملاً شما هم شماره تلفن همراه نزدیکان‌تان را با نام و نام خانوادگی ذخیره نمی‌کنید. مثلاً برای دختر عمه‌تان نمی‌نویسید «شکوفه حکمت» بلکه ذخیره می‌کنید «دختر عمه» یا «شکوفه دختر عمه» و محتملاً نام‌های فانتزی‌تر! و غریبه‌ها را با نامی مثل «منشی دکتر افشارنیا» یا «احمد، لوله‌کار» ذخیره می‌کنید.
پس معما حل شد! فرد مذکور یکی از اپلیکیشن‌های مشابه را نصب داشته است. فرد دیگری که این اَپ را نصب کرده بود، شماره دوستم را با نام «دوست آرمان حکمت» ذخیره داشته است. محتملاً یکی از دوستان آرمان حکمت بوده و نام دوست مرا را نمی‌دانسته و وقتی شماره‌اش را یافته، با نام «دوست آرمان حکمت» ذخیره می‌کند که برای اپلیکیشن نیز همین نام برای شماره دوستم ذخیره شده است. و اینگونه سوءتفاهم نابخردانه اخیر برای ما پیش آمد.
از اپلیکیشن‌های book number و truecaller با احتیاط استفاده کنید
اَپ‌های مذکور، شماره‌های ذخیره شده در مخاطبین شما را برای خودشان ذخیره می‌کنند و با جهان به اشتراک می‌گذارند (قانونی و با اجازه خودتان). ممکن است برخی شماره را با نام‌های خصوصی ذخیره کرده باشید یا نخواهید شماره اطرافیان‌تان در دسترس جهانیان قرار بگیرد. پس احتیاط کنید.
و همچنین فریب اپلیکیشن‌های مشابه با وعده‌های غیرمنطقی را نخورید
بسیاری از اپلیکیشن‌های رایگان یا پولی با وعده‌های اعجاب‌انگیز، فقط قصد چپاول اطلاعات و سرمایه شما را دارد. قبل از استفاده راجع به آن‌ها تحقیق کنید. اغلب غیرقانونی است. تا جایی که ممکن است از اَپ‌های ناشناس داخلی استفاده نکنید.
درباره این سایت